„Użyteczność wydaje się być tym dla ekonomistów czym Bóg dla teologów. Ekonomiści mówią o niej cały czas, ale nie wydaje się by po tej stronie nieba mogli ją dostrzec. W mikroekonomii, prawie każdy model jest zbudowany na funkcjach użyteczności jakiegoś rodzaju.
Jednakże w badaniach empirycznych prowadzi się zbyt mało prób pomiaru tego kluczowego pojęcia. Jest ono rozważone w taki sposób, by było tak ezoteryczne, aby przeciwstawić się bezpośredniemu pomiarowi przez śmiertelników. Ci sam śmiertelnicy,
nie-ekonomiści, są jedynymi właścicielami funkcji użyteczności
i mogą z nią zrobić niewiarygodne rzeczy.”
(A. Kapteyn, T. Wansbeek)
Użyteczność dochodów, postrzegana przez wiele dziesięcioleci jako kategoria zbyt subiektywna i nie nadająca się do zastosowania w ramach nauk ekonomicznych, stała się od połowy lat sześćdziesiątych XX w. elementem tej dyscypliny. Dzięki wykorzystaniu bardzo prostego mechanizmu badawczego w procesie pomiaru jej poziomu, którego autorem był B. M. S. van Praag, stało się możliwe określenie konkretnej wartości liczbowej wyrażającej ją. Ten fakt pozwolił na uwzględnienie użyteczności dochodów w badaniach empirycznych z zakresu ekonomii. Przez wiele lat, ograniczały się one jednak do samego jej pomiaru (w różnych sytuacjach społeczno-gospodarczych, wśród różnych grup gospodarstw czy też w przekroju międzynarodowym). Wyniki tych badań, mimo istotnych elementów aplikacyjnych, wyrażających się w odniesieniu do polityki społecznej i socjalnej poszczególnych państw, nie były brane pod uwagę w aspekcie funkcjonowania poszczególnych gospodarstw domowych. Wyrażało się to w rozwinięciu empirycznych metod pomiaru użyteczności, modelowania kształtu funkcji za pomocą różnorodnych rozkładów statystycznych, jednak bez wskazania jakie konsekwencje ma taki a nie inny układ przypisywanych ocen użyteczności dochodów na zachowania finansowe poszczególnych gospodarstw domowych.
Przygotowana prezentacja ma na celu przybliżenie kategorii użyteczności dochodu dla gospodarstw domowych, zaprezentowanie metod jej pomiaru i wskazanie praktycznego zastosowania uzyskanych wyników.
