We wcześniejszym poście dotyczącym zachowań cyrkularnych (link) omówione zostały problemy ze wzrastającą liczbą odpadów jakie wytwarzamy. I tak, w 2020 roku było to 342 kg śmieci (czyli o 10 kg więcej niż w roku 2019), zaś obecnie jest to już 357 kg śmieci na osobę. Ogółem w 2023 było to ok. 11 609 629,06 t odpadów pochodzących z gospodarstw domowych. Niestety, mimo szczytnych haseł, promowania idei ekologicznych, wciąż konsumujemy więcej rzeczy, wytwarzając tym samym więcej odpadów. Niestety, bez współpracy wielu podmiotów nie powstrzymamy rosnącej góry śmieci.
W projekcie badawczym pn. „>Spotkanie w połowie drogi< – określenie możliwości i motywów do podejmowania zachowań cyrkularnych w gospodarstwach domowych jako punkt wyjścia dla praktyk biznesowych przedsiębiorstw” (nr DNa.711.71.2023.PBU), który miałam przyjemność realizować ocenie zostały poddane kwestie zachowań zarówno samych członków gospodarstw domowych, jak i przedsiębiorstw. Badania zostały zrealizowane początkiem 2024 r. na reprezentatywnej, losowej próbie 1200 gospodarstw domowych oraz 200 przedsiębiorstw z terenu całej Polski. Głównym celem projektu było wskazanie głównych czynników sprzyjających podejmowaniu zachowań cyrkularnych na etapie użytkowania produktu. Zaplanowane zostały 4 cele szczegółowe, poprzez które podjęto próbę:
- Identyfikacji czynników wewnętrznych (motywów podejmowania zachowań cyrkularnych przez konsumentów) oraz określenie ich wpływu na zakres i częstotliwość podejmowania konkretnych zachowań cyrkularnymi w gospodarstwach domowych,
- Identyfikacji czynników zewnętrznych (możliwości użytkowych produktu) oraz określenie ich wpływu na możliwość realizacji zachowań cyrkularnych w odniesieniu do takiego produktu;
- Weryfikacji związku między deklarowanymi korzyściami a motywami pobudzającymi do podejmowania zachowań cyrkularnych przez gospodarstwa domowe;
- Weryfikacji wpływu postaw (trwałych opinii i oczekiwań) oraz zachowań konsumentów na praktyki biznesowe producentów.
Z celów tych wynikały przyjęte hipotezy badawcze, w których założono że:
- Głównymi czynnikami wewnętrznymi (motywami) decydującymi o podjęciu zachowań cyrkularnych przez członków gospodarstw domowych są motyw oszczędnościowy i motyw proekologiczny.
- Głównymi czynnikami zewnętrznymi (możliwościami)
decydującymi o możliwości realizacji zachowań cyrkularnych w odniesieniu do
takiego produktu są:
– możliwość łatwej i opłacalnej finansowo wymiany uszkodzonego/zepsutego elementu produktu,
– możliwość bezpłatnego zwrotu zużytego produktu po zakończeniu jego użytkowania,
– łatwość dekompozycji na elementy w różnych kategoriach odpadów (plastik i metale, szkło, papier, etc.),
– korzystne warunki wydłużenia gwarancji. - Związek między wskazanymi czynnikami wewnętrznymi (motywami) a przedmiotem i częstotliwością podejmowanych zachowań cyrkularnych jest możliwy do weryfikacji i oceny.
- Związek między wskazanymi motywami a deklarowanymi i występującymi korzyściami jest możliwy do weryfikacji i oceny.
- Postawy konsumentów (wyrażające się w ich trwałych opiniach i oczekiwaniach) oraz podejmowane zachowania są analizowane przez przedsiębiorstwa i wpływają na podejmowane praktyki biznesowe producentów.
Proponowany schemat badania został przedstawiony na poniższym rysunku.
Przeprowadzone badania dały podstawy do analizy różnych złożonych kwestii dotyczących badanych zagadnień. Efekty tych wniosków zawierają publikacje naukowe powstające w ramach projektu.
Przypisy:
[1] Bank Danych Lokalnych (https://bdl.stat.gov.pl/)
Photo: djedi (on pixabay.com)
