Ubóstwo jest kategorią materialną dotykającą prawie 17% obywateli UE (ubóstwo relatywne w UE liczone jest jako wydatki o wartości poniżej 60% mediany dochodów, zob. Ubóstwo, 2013). Zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem jest aż 24% mieszkańców UE (dane z Eurostat za rok 2013). Najnowsze dane dla Polski mówią o 16,7% Polaków, którzy mogą być zagrożeniu tym rodzajem ubóstwa (Ubóstwo, 2014). W przeliczeniu na jedna osobę, zagrożenie tym ubóstwem dotyka tych, którzy realizują wydatki poniżej 706 zł. W przypadku rodzin z dwójką dzieci (2 osoby dorosłe + 2 dzieci poniżej 14 r.ż.) wydatki te są w takim przypadku niższe niż 1906 zł.
Obserwuje się, że grupą najmniej narażoną na ubóstwo, a tym samym na wykluczenie społeczne są przedsiębiorcy. W Polsce tylko 7,9% pracujących na własny rachunek jest zagrożonych ubóstwem relatywnym, liczonym w Polsce jako 50% średnich wydatków ekwiwalentnych gospodarstw domowych (wskaźnik dla ogółu obywateli wynosi 16,3%, zaś w grupie utrzymujących się ze źródeł niezarobkowych aż 41,5%). Najbardziej zagrożonymi ubóstwem grupami są bezrobotni (w Polsce: 43,6% ogółu, w Unii Europejskiej: 46%), osoby bez wykształcenia, czyli posiadające maksymalnie wykształcenie gimnazjalne (w Polsce: 28,2%, w Unii Europejskiej: 24%), os. samotnie wychowujące dzieci (w Polsce: 29,8%, w Unii Europejskiej: 34,5%) oraz rodziny wielodzietne (w Polsce: 38,6%, w Unii Europejskiej: 32,3%) (Ubóstwo, 2013; Household, 2013; Tabele 2014). W tym kontekście należy zaznaczyć, że zagrożenie ubóstwem relatywnym, jakie dotyka dzieci (w Polsce: 22%, w Unii Europejskiej: 20,5%) jest wynikiem ubóstwa rodzin, w których one żyją, zatem główną przyczyną będzie tu czynnik inny niż wiek, który powoduje trudną sytuację w rodzinie. Osoby pracujące na własny rachunek są w najmniejszym stopniu narażone na ubóstwo. W Polsce odsetek takich osób nie przekroczył w ostatnich 5 latach 10% w tej grupie, zaś w ostatnim roku (tj. 2012) obniżył się nawet o 2,1%. Jeśli brać pod uwagę ubóstwo skrajne odsetek takich gospodarstw wyniósł w 2013 r. 3,9% co oznacza zwiększenie o 1,3% w stosunku do danych z roku 2012. Wzrost ten wynikał jednak ze wzrostu minimum egzystencji (Ubóstwo, 2014). Dochody pracujących na własny rachunek są jednak średnio wyższe o 20% w Polsce i o 14% w Unii Europejskiej od średnich dochodów (Budżety, 2013; Tabele 2014). Z powyższej analizy wynika, że sytuacja gospodarstw utrzymujących się z prowadzenia działalności gospodarczej jest lepsza nie tylko w Polsce, ale też i w Unii Europejskiej, co oznacza że przeciwdziałanie ubóstwu ekonomicznemu powinno być oparte w dużej mierze na rozwoju przedsiębiorczości.
Bibliografia:
Budżety gospodarstw domowych w 2012 r., GUS, Warszawa 2013.
Household composition, Eurostat 2013.
Tabele on-line, Eurostat 2014.
Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2013 r., Informacja sygnalna, GUS, Warszawa 2014.
Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, GUS, Warszawa 2013.
Zdjęcie: rgbstock.com
